Venice, nước Ý, là thành phố có một sự đa dạng rất lớn về kiến trúc, trong đó nổi bật nhất là dòng kiến trúc Gothic. Dòng kiến trúc này nổi tiếng bởi sự biến thể từ Gothic nguyên bản mà chỉ riêng Venice mới có nên được gọi là dòng Kiến trúc Gothic Venice (Venetian Gothic). Phần lớn các công trình được thiết kế kiến trúc ở  Venice hợp thành từ sự kết hợp các ô cửa vòm nhọn Gothic với sự ảnh hưởng của trường phái Byzantine và Ottoman từ thế kỷ thứ 14-15. Dòng kiến trúc Gothic này bắt đầu từ thế kỷ thứ 14 tại Venice, nơi có sự hội lưu của dòng kiến trúc Byzantine từ Constantinop giao lưu với các ảnh hưởng kiến trúc Ả rập từ Tây Ban Nha hồi giáo. Các ví dụ tiêu biểu của dòng kiến trúc này là các toà nhà lớn, các vị trí tâm điểm du lịch nằm rải rác hai bên dòng Grand Canal như là The Ca’ d’Oro, The Dodge’s Palace…

The Ca D’Or – Chụp bởi KTS Phạm Mai Hương.         

The Dodge Palace- Nguồn: www.ziccasso.com

Tôi đã tới tham Venice và rất ấn tượng bởi kiến trúc của thành phố. Sự pha trộn kiến trúc phương Tây với  ảnh hưởng phần nào từ Trung Đông được ghi dấu rõ nhất trên các khung cửa sổ các toà nhà, còn các thức cột thì gần như không nổi bật ở Venice do sự ảnh hưởng của Ả rập và Hồi Giáo. Các khung cửa sổ Venice này phản ánh đầy đủ chặng đường của lịch sử trên các công trình công cộng đến các công trình nhà ở nhỏ. Qua những trải nghiệm ở Venice, tôi đã lưu lại được những hình ảnh về những ô cửa sổ và chia sẻ cùng bạn đọc yêu kiến trúc về những suy nghĩ của mình.

Các ô cửa sổ Venice – Ảnh chụp bởi KTS Phạm Mai Hương – PMH Studio.

Cũng giống như các công trình kiến trúc trước thời hiện đại, các ô cửa sổ nằm trên mặt tiền các công trình đều không quá lớn mà thường có kích thước khá tương đồng nhau. Nếu như mặt tiền nào cần nhiều diện tích cửa thì sẽ được đặt nhiều ô cửa nhỏ giống hệt nhau liên tiếp trên diện tường đó. Thời xưa chưa có lanh tô bê tông cốt thép nên vòm cửa được tạo bằng gạch xây cuốn vòm. Đó chính là lý do các cửa sổ lại có vẻ duyên dáng mềm mại và có rất nhiều các tác phẩm nghệ thuật điêu khắc trang trí xung quanh khung cửa đến vậy. Chỉ riêng có nhà thờ lớn trong trung tâm St. Marco thì được làm lớn hơn hẳn do quy mô công trình thực sự lớn nên dễ nhận thấy, và có style đặc trưng Gothic.

Các cửa sổ cơ bản đều có hình dạng chiều rộng hẹp và chiều cao lớn. Với các toà nhà trước thời hiện đại thì cửa sổ có vòm cuốn, và sau thời hiện đại chúng có lanh tô nên có hình chữ nhật đúng nghĩa. Các khung cửa sổ đều rất nổi bật trên mặt tiền nhà bởi hình dáng,  màu sắc và sự trang trí viền cửa.

Những ô cửa style Gothic nguyên bản thì vẫn có các vòm cửa nhọn và các trang trí điển hình của Gothic phía trên.

Ở Venice, các ô cửa Gothic lai Byzantine và Ottoman chiếm số lượng nhiều hơn. Nếu đi dọc Grand Canal thì phần lớn chúng ta chỉ nhìn thấy những ô cửa có vòm mái hơi giống Gothic là có viền 3 vòng tròn, nhưng tại đỉnh cửa được vuốt nhọn lên theo cách của Ottoman ảnh hưởng Hồi giáo hơn là Gothic nguyên bản.

Có một số ít các ô cửa của dòng kiến trúc Baroque và Phục Hưng có thể tìm thấy.

Bậu cửa sổ luôn được trang trí là một phiến đá hẹp nhô ra hay được xây ra. Với tất cả các loại cửa thì đây là chi tiết không được phép thiếu. Các chi tiết bậu trong các nhà theo kiến trúc Gothic Venetian thì luôn được tạo tác cẩn thận và không cần có chi tiết gì để bổ sung. Các bậu cửa của những cửa trong những ngôi nhà được xây gần đây thì đơn giản hơn, và được gắn thêm lồng sắt để đặt chậu hoa cảnh.

Viền bo hai cạnh đứng cửa sổ cũng được trang trí rất đẹp với nhiều chi tiết gờ phào bằng vữa xây hoặc bằng đá. Và cũng giống như chi tiết bậu cửa sổ, các cửa được xây lâu và theo style Gothic Venetian thì luôn được trang trí cầu kỳ, còn những cửa hiện đại hơn thì đơn giản hơn rất nhiều và luôn dùng hoa làm vậy trang trí kèm.

Các khuôn cửa sổ luôn được đặt sâu so với mép tường ngoài làm cho khung cửa trở nên sâu hơn và nhìn đẹp hơn.

Cửa sổ có khi chỉ là một ô lấy sáng bình thường, song cũng có nhiều ô cửa được kéo thấp bậu cửa xuống hoặc không có bậu cửa, lan can tay vịn được thay thế để bảo vệ an toàn lại trở thành yếu tố trang trí rất quyến rũ, và khiến tăng thêm sự giao tiếp trong ngoài cho con người bên trong. Những bậu cửa đáng yêu đó có lẽ là nơi mà Romeo và Juliet đã từng thổ lộ tình yêu, và cũng không thể có nơi nào khác mà sự giao tiếp của người trong nhà và bên ngoài lại gần gũi và lãng mạn đến như vậy.

Nhà cửa của Venice cũng rất đặc trưng bởi yếu tố màu sắc. Có những dãy phố tràn ngập màu săc sặc sỡ và các ô cửa sổ thường được sơn trắng hoặc màu sáng nổi bật trên các diện mặt đứng đó.

Các cánh cửa sổ cũng là một yếu tố đáng để ý. Bởi bạn sẽ thấy có nhiều vách cửa sổ kính màu trong nhà thờ ở St. Marco; nhiều cánh cửa sổ nhôm kính đã được thay về sau này. Đặc biệt là có rất nhiều cánh cửa bằng gỗ tấm, còn rõ những bề mặt sơn đã bị sờn càng làm tăng sự nguyên bản và cổ kính của ngôi nhà.

Cách trang trí cửa sổ ở Venice là một thành tố tạo nên kiến trúc riêng biệt của mình. Chúng chưa hẳn đã đẹp xuất sắc như các ô cửa ở Rome hay Paris nhưng sự đặc biệt của chúng lại làm nên nét đặc trưng của thành phố này. Nếu bạn đến đây thì hãy nên chậm lại và ngắm nhìn những ô cửa trên mỗi công trình của thành phố này nhé.

…

Bài viết và ảnh chụp bởi KTS Phạm Mai Hương – PMH Studio.
Tham khảo www.wikipedia.com